سفر به دنیای جادویی جی آر آر تالکین

چشم هایتان را ببندید و دنیایی را پر از هیولا، دیو و موجودات ترسناک دیگر تصور کنید، جهانی که از دوستی‌های جن و پری و موجودات ماورایی سرشار شده‌است. آن‌چه که تصور می‌کنید شاید بتواند چشمه‌ای از کتاب‌های نویسنده‌ی بزرگ، جی آر آر تالکین را به شما نشان دهد. هر چند که دنیای او خیلی پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. قرار این بود که مخاطبان ارباب حلقه‌ها، کودکان و نوجوانان باشند. اما مانند هر کتاب خوب دیگری، ارباب حلقه‌ها توانست جای خود را هم در کتابخانه‌ی بزرگسالان و هم در کتابخانه‌ی کودکان پیدا کند. تالکین (نویسنده‌ی جادویی این کتاب جادویی) از کودکی عاشق زبان بود. او از همان اوایل تحصیل‌اش شروع به یادگیری زبان‌های باستانی و زبان‌های اروپای شمالی کرد. علاقه‌ی زیاد او به زبان، و پرسیدن این سوال کلی که زبان‌ها از کجا آمده‌اند، نه تنها مسیر آینده‌ی او را ساخت، بلکه به او کمک کرد تا زبانی جدید ابداع کند. این ابداع زبانی برای او کافی نبود. او باید دنیای جدیدی می‌ساخت. دنیایی که در آن هیچ چیز مانند زندگی روزمره نبود. ریشه‌ی اصلی تمام داستان‌های تالکین، یکی از عمیق‌ترین بحث‌های جهان است، یعنی نبرد بین خیر و شر و جنگ بین روشنایی و تاریکی.

نبرد خیر و شر، داستانی به قدمت جهان

در دنیای تالکین، شیطان با سازندگی و خلق کردن مخالف است و می‌خواهد همه‌ چیز را ویران کند؛ بر عکس نیروی خیر که می‌خواهد همه چیز را بسازد و بیافریند. تقابل این دو نیروی خیر و شر در داستان‌های تالکین، باعث خلق دنیایی جدید می‌شود که هر چند تا به حال تجربه‌ی زندگی در آن را نداشتیم، اما هر لحظه‌اش برایمان یادآور زندگی واقعی‌ست.

برای آنکه این نبرد خیر و شر بیشتر روشن شود مثالی از کتاب هابیت می‌زنیم. شخصیت اصلی داستان هابیت، بیلبو نام دارد و در طول رمان نماینده‌ی خیر است. زمانی که بیلبو با موجودی اهریمنی مانند گولم روبرو می‌شود علیرغم این‌که می‌تواند او را به قتل برساند اما او را زنده می‌گذارد و نیروی حیات را به او می‌‌بخشد. ترحم و شفقت بیلبو نمی‌گذارد تا جان کسی را بگیرد، هر چقدر هم که او ظالم و ستمگر باشد.

بارها پیش می‌آید که شخصیت‌های داستان تالکین از خود گذشتگی نشان می‌دهند. حتی در طول داستان بارها پیش می‌آید که شخصیت‌هایی که نماینده‌ی خیر هستند، از جانشان می‌گذرند و خطر می‌کنند تا جان کسی دیگر را نجات دهند. به عنوان مثال شخصیت فرودو در داستان ارباب حلقه‌ها، زندگی‌اش را بر روی نابودی ابدی حلقه‌ی اهریمنی می‌گذارد. او در این داستان سختی‌های بسیاری را تحمل می‌کند تا بتواند جامعه را به سمت بهبودی ببرد.

حلقه‌ی جادویی

حلقه در داستان‌های تالکین نمادی از قدرت اهریمنی‌ست. حلقه نماد هر چیزی‌ست که نمی‌خواهد آدمیان را با اراده‌ای آزاد ببیند. در واقع کسی که صاحب حلقه باشد بر جهان فرمانروایی می‌کند و دیگر هیچ کس آزادی این را ندارد که خودش تصمیم بگیرد. هر چند که نباید فراموش کنیم که حلقه، خود موجودی بی‌جان است و مالک آن است که به آن قدرت تخریب و نابودی می‌دهد. از نیروهای خیر گفتیم اما داستان‌های تالکین، نیروهای شر هم کم ندارد. هیولاهایی که بدون آنکه بدانند چرا، فقط می‌خواهند. آن‌ها به دنبال به دست آوردن همه چیز هستند و حتی نمی‌دانند با داشته‌هایشان چه‌کاری می‌خواهند انجام دهند.

همان‌طور که می‌بینید، در داستان‌های تالکین، خیلی هم با جهانی تخیلی روبرو  نیستیم. اتفاقات ارباب حلقه‌ها، هر روز در زندگی خودمان پیش می‌آید و تقریبا لحظه‌ای نیست که دنیا بین نور و تاریکی در جنگ نباشد. هیچ کس از بین ما نمی‌تواند ادعا کند که تا به حال بر سر دو راهی خوب یا بد قرار نگرفته است و این دو راهی ذهنش را مشغول نکرده است. تالکین با آگاهی از همین مسئله موضوعی را برای کتاب‌هایش انتخاب کرده که دغدغه‌ی عمیق تک تک ماست.

تالکین و زبان‌های ابداعی

تالکین بیشتر از بیست سال زمان برای خلق کردن هابیت و سه‌گانه‌ی ارباب حلقه‌ها وقت صرف کرد. در این کتاب‌ها او پا را از ابداع موجوداتی تخیلی فراتر گذاشت و به سراغ خلق سرزمینی جدید و حتی ابداع زبان‌هایی اختصاصی رفت. بله درست خوانده‌اید. علاقه‌ی تالکین به زبان‌شناسی تا جایی پیش رفت که توانست زبان‌هایی جدید ابداع کند. او متوجه شد زبان بدون تاریخچه‌ای از مردمانی که به آن صحبت می‌کردند کامل نخواهد شد. برای همین در تمام زبان‌های ابداعی‌اش که به زبان‌های آردا معروف‌اند، تمرکز زیادی بر روی افسانه‌ها و اسطوره‌های ملل داشت.

از همین نکته می‌توانیم عظمت آثار او را بهتر درک کنیم. چرا که آثار او با تمام زندگی‌اش در هم تنیده‌اند. توانایی تالکین در باورپذیر کردن داستان‌های تخیلی برای مخاطبان، واقعی و حیرت‌انگیز است. با خواندن آثار تالکین رفته رفته در عمق داستان‌های او فرو می‌روید و با‌ شخصیت‌پردازی و رخدادهای درون داستان‌هایش، تاریخ پیش چشمانتان زنده می شود، چون صحبت‌ها و اعمال درون داستان‌های تالکین، نشانی از واقعیت را دارا هستند.

نوشته‌های تالکین تصویری جدید از واقعیت به ما نشان می‌دهد. واقعیتی که تا به حال از وجود آن بی‌اطلاع بودیم. تالکین با جادوی افسانه‌ها، زبان و اخلاقیات به ما می‌آموزد که شاید حقیقت همان چیزی نباشد که فکر می‌کنیم.

کتاب صوتی ارباب حلقه‌ها، به‌زودی در نوار

متنمان را با یک خبر خوب به پایان می‌بریم. کتاب ارباب حلقه‌ها به عنوان یکی از بهترین آثار تالکین همواره مخاطبان و علاقه‌مندان زیادی را در سرتاسر دنیا داشته است. این کتاب به زبان های مختلفی ترجمه شده و همچنین نسخه‌هایی صوتی نیز از آن وجود دارد. تولید نسخه‌ای صوتی از کتاب ارباب حلقه‌ها سختی‌هایی دارد که با سایر کتاب‌های صوتی متفاوت است از جمله تعداد بالای شخصیت‌ها و مشکل گویندگی کتاب با کیفیتی مناسب. خبر خوب اینکه حالا نوار در حال تولید این کتاب صوتی به صورت اختصاصی با کیفیتی متفاوت و مثال زدنی‌ست. منتظر خبرهای بعدی ما باشید…