روان‌درمانی اگزیستانسیال یا فسلفه‌ی وجودی؛ باور به تقدم وجود بر ماهیت
روان درمانی اگزیستانسیال چیست؟
روان درمانی اگزیستانسیال (وجودگرایی)، روشی بر پایه‌ی مبحث وجود است.
روش وجودگرایی، بر پایه‌ی این ایده شکل گرفت که برخی از اختلالات روانی، همچون اضطراب و افسردگی؛ نتیجه‌ی یک ناتوانی فردی برای وفق دادن خود با ویژگی‌های خاص شرایط انسانی است.
در این مقاله از نوار با ما همراه باشید تا به طور کامل به معرفی و بررسی مبحث روان‌درمانی اگزیستانسیالیسم بپردازیم.
همه چیز درباره‌ی روان درمانی اگزیستانسیال
روان درمانی اگزیستانسیال، ریشه در سه مکتب فکری دارد که عبارتند از:
- پدیدارشناسی
- روانشناسی انسان‌گرایانه
- اگزیستانسیالیسم (وجودگرایی)
لودویگ بینزوانگر در مورد وجودگرایی گفته است: «تنها یک فضا و زمان وجود ندارد؛ بلکه به اندازه‌ی مکان‌ها و زمان‌ها موضوع برای بحث وجود دارد.»
از دید روان درمانی اگزیستانسیال مسیر فرآیند فردیت نیازمند این است که شخص از این انزوا نترسد و آن را درآغوش بگیرد.
بسیاری از اگزیستانسیالیست‌ها، بر این موضوع تاکید دارند که معنای نهایی وجودی انسان غیرقابل دستیابی است.
ویکتور فرانکل پدر معنادرمانی در کتاب انسان در جست‌وجوی معنا این‌گونه بیان می‌کند که: «معنای نهایی لزوما فراتر از ظرفیت ذهنی محدود انسان‌هاست.»
روان درمانی اگزیستانسیال یک رویکرد درمانی پویاست که توجه خود را بر دلواپسی‌های منشأ گرفته از هستی قرار داده است.
این روش درمان؛ مثل دیگر درمان‌های روان‌کاوانه، فرض را بر تأثیر نیروهای ناخودآگاه بر کارکرد خودآگاه می‌گذارد.
رویکرد روان درمانی اگزیستانسیال مدعی است که تعارضات درونی ما، نه فقط ناشی از کشاکش میان غرایز سرکوب شده یا افراد مهم درونی شده یا خاطرات تروماتیک فراموش شده، بلکه ناشی از رویارویی با مسلَمات هستی نیز است.
تمرکز روان درمانی اگزیستانسیال بر روی چیست؟
درمان وجودی بر اراده آزاد، خودمختاری و جستجو برای معنا تمرکز می‌کند. این درمان اغلب بر روی فرد متمرکز است و نه روی نشانه‌ها.
این رویکرد بر ظرفیت شما برای ایجاد انتخاب‌های منطقی و به حداکثر رساندن توانایی فرد تاکید دارد.
رویکرد وجودی، تاکید می‌کند که:
1- همه افراد توانایی آگاهی از خود (خود آگاهی ) را دارند.
2- هر فرد دارای هویت منحصر به فرد است که تنها از طریق روابط با دیگران شناخته می‌شود.
3- مردم باید پیوسته خود را دوباره خلق کنند ، زیرا معنای زندگی پیوسته تغییر می‌کند
4- اضطراب بخشی از شرایط انسانی است.
فرآیند روان درمانی اگزیستانسیال چیست؟
فرآیند روان درمانی اگزیستانسیال به ترتیب شامل موارد زیر است:
1- برقراری رابطه‌ی درمانی
2- شناسایی و ارزیابی مشکل و تعیین اهداف درمانی
3- تحلیل ریشه وجودی نشانه ها
4- بالا آوردن تعهد در مراجع به جهت ایجاد یک زندگی جدید که مطابق خواسته های درونی او است.
5- ایجاد وجود داشتن و بودن خالص در مراجع
درمانگران وجودی تلاش می‌کنند انواع نشانه‌ها مانند اضطراب مفرط، بی تفاوتی، بیگانگی، پوچی، تنهایی،خجالت، اعتیاد، نا امیدی، گناه، خشم، رنجش، خشونت و … را درک کرده و تسکین دهند.
همچنین بر افزایش تجربیات فرد از زندگی و گشودگی نسبت به روابط، عشق، مراقبت، تعهد، خلاقیت، قدرت، اراده و انتخاب، معنویت، اصالت، خودشکوفایی و پذیرش تمرکز می‌شوند.
روان درمانی اگزیستانسیال دکتر اروین د. یالوم
بحث وجودگرایی با اسم دکتر اروین د. یالوم پیوند اساسی خورده است.
چند خطی درباره‌ی اروین د. یالوم
اروین دیوید یالوم (1931 تا کنون)، روانپزشک هستی‌گرا و نویسنده‌ی آمریکایی و استاد بازنشسته‌ی دانشگاه استنفورد است.
یالوم در واقع پیشگام روانشناسی اگزیستانسیال (وجودگرا) بود. او عقیده دارد که چهار دغدغه‌ی اصلی زندگی در رابطه با مرگ، آزادی، انزوا و پوچی است.
مطالعات اروین یالوم باعث شد که یازده اصل برای روان‌درمانی تشخیص دهد و با این کار در علم روانشناسی تحول ایجاد کند.
جایزه‌ی انجمن روان‌پزشکی آمریکا در سال 2002 به یالوم اهدا شد.
از آثار مشهور اروین د. یالوم که می‌توانید از سایت یا اپلیکیشن نوار دریافت کنید،می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
کتاب صوتی وقتی نیچه گریست، کتاب صوتی مامان و معنای زندگی، کتاب صوتی روان‌درمانی اگزیستانسیال و…
نظر دکتر یالوم در مورد روان درمانی چیست؟
اروین یالوم در کار روان درمانی صداقت شخصی و شفافیت را بر هویت حرفهای ترجیح می‌دهد و صداقت را در اولویت اول یک‌درمان‌گر قرار می‌دهد.
در مقام یک روان درمان‌گر، برای رشد و بالندگی، یالوم مطالعه را به‌تنهایی کافی نمی‌داند بلکه قائل به رویکرد عملی و شرکت در تمرینات ژرف‌اندیشانه مهم است که یکی از آن‌ها گروه‌درمانی است.
او در سطور و صفحات کتاب خاطراتش، مطالب زیادی درباره گروه‌درمانی دارد اما از نظر او، گروه‌درمانی تنها گونه تمرین ژرف‌اندیشانه نیست.
یالوم یکی از نتیجه‌گیری‌های مهمش از تجربه گروه درمانی را تمرکز واحد بر مفاهیم «اینجا» و «حالا» عنوان کرده است و می‌گوید این‌نتیجه‌گیری را با شدت تمام در کارهای درمانی‌اش به کار گرفته است.
البته این توضیح را هم اضافه می‌کند که علاوه بر تمرکز بر اینجا و حالا، باید استدلال و نقشه راهی هم در اختیار گروه درمان‌جویان قرار بگیرد.
این روانشناس یک نتیجه‌گیری تجربی دیگر هم در زمینه گروه‌درمانی دارد و معتقد است مراجعانی که به شکلی مؤثر برای گروه‌درمانی آماده‌شان کرده باشند، مراحل گروه‌درمانی را به مراتب بهتر از کسانی طی می‌کنند که آماده‌شان نکرده باشند.
روانشناسِ اگزیستانسیالیست آمریکایی، از خلال تجربیات زیسته و روانکاوانه‌اش، عمر آرامش را کوتاه می‌داند و یکی از حرفهای مهمش درباره‌ی پیری این است که: « پیری به معنای رهاکردن کارها و چیزهای مختلف آن هم، یکی پس از دیگری است.»
توصیه‌ای که یالوم به دانشجوهای روان درمانی دارد، این است که «آنِ خود»، بهترین ابزار برای کارِ روان درمانی است و بهتر است تا جایی که می‌توانند، خودشان را بهتر بشناسند.
کتاب صوتی روان درمانی اگزیستانسیال
کتاب صوتی روان‌درمانی اگزیستانسیال اثری روانشناسانه و فلسفی نوشته‌ی اروین دی. یالوم است که نخستین بار در سال 1980 انتشار یافت و در سال 1391 به ترجمه‌ی دکتر سپیده حبیب توسط نشر نی چاپ و در سال 1397 در ایران منتشر شد.
این کتاب، حول محور چهار موضوعی می چرخد که یالوم آن ها را «چهار دغدغه ی غایی زندگی» (مرگ، آزادی، انزوای اگزیستانسیال و بی معنایی) می نامد و به تشریح معنای این دغدغه ها و مشکلات ناشی از هر کدام به هنگام مواجهه ی بشر با آن ها می پردازد.
یالوم نشان می دهد چگونه این دغدغه ها در شخصیت افراد و آسیب شناسی روانی نمود پیدا می کنند و چگونه می توان درمان را به واسطه‌ی فهمیدنِ آن ها مؤثرتر ساخت.
یالوم عنوان کتاب روان درمانی اگزیستانسیال را به‌گونه‌ای انتخاب کرده است که در چند کلمه ساده، به مخاطب بگوید قرار است درباره چه موضوعی صحبت کند.
بخش اصلی موفقیت این کتاب به‌دلیل بیان ساده و واضح ابهام‌های اصلی زندگی است. علاوه بر این، بیان فلسفی مفاهیم روانشناسی هم نقش بسزایی در موفقیت این کتاب دارد.
شما می‌توانید این کتاب صوتی را با صدای سعید اسلام زاده و با کیفیت بالا از سایت یا اپلیکیشن نوار دریافت کنید.
- شاید به خواندن این مطلب نیز علاقه‌مند باشید:
کتاب بسیار خوبیه