سيمين دانشور از جرگه نويسندگانی بود، از بستر مشروطه برخواسته و اولين بانوی قلم به دستی كه در فضایی مخالف به علت تاريخ طويل صاحب قلم بودن مردانه متولد شد كه داستان نويسی را به شكل حرفه ای در ايران و به زبان پارسی آغاز كرد. پيش از وی بودند نویسندگانی چون امينه پاكروان كه به علت عدم تسلط بر زبان پارسی به فرانسه داستان می نوشت.
برخی اعتقاد دارند سيمين دانشور جسارتی را درآغاز نثر به خرج داد كه فروغ فرخزاد در آغاز نظم.
وی نقشِ تاثيرگذاری در شكل گيری شخصيت زن ايرانی دارد و خود اولين زنی بود كه توانست با سير حرفه ای، ادبی ، اجتماعی و علمی اش جايگاهی در خور زن ايرانی را پايه بريزد و تا آخرين لحظه از عمرش وابستگی به ديگری را نپذيرفت گرچه اين ديگری (جلال آل احمد، همسرش)َ برايش بسيار عزيز بود.
تلاش شده در این پرونده که در دو بخش منتشر خواهد شد نگاهی به تمامی ابعاد زندگی سیمین دانشور بیاندازیم.
بخش اول؛ از طلوع تا سفر به آمریکا
بخش دوم
برگ اول: تولد و خانواده
سیمین دانشور در هشتم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۰ خورشیدی در خانواده ای تحصیل کرده و اهل ادب و هنر متولد شد.
پدرش دکتر محمد علی دانشور (پزشک) ملقب به احیا ءالسلطنه اهل شعر و هنر و از گروه حافظیون بود که هر جمعه بر مزار حافظ جمع می شدند و با خواندن اشعارش یاد او را گرامی می‌داشتند.
آثار عشق و احترام سیمین به پدر را می‌توان در خلق شخصیت دکتر عبدالله خان در رمان سووشون دید.
بانو قمرالسلطنه حکمت ، بانویی شاعر و نقاش که مدتی سمت مدیر هنرستان دخترانه “هنرهای شیراز” را برعهده داشتند مادر سیمین بودند.
وی همراه ۳ برادر و ۲ خواهر همانطور که برمی‌آمد در خانواده‌ای اهل ذوق و هنر پرورش یافت و آشنایی با ادبیات برایشان از این نقطه آغاز شد و تا آخر عمر حافظ خوانی را ترک نکرد و زبان حافظ را کامل ترین زبان ها می دانست.
برگ دوم: تحصيل
دوران ابتدایی و متوسطه را در مدرسه انگلیسی “مهر آیین” به پایان رساند و در امتحانات نهایی دیپلم صاحب مقام شاگرد اولی در کشور شد.
سپس برای ادامه تحصیل به تهران رفت و درمدرسه َآمریکایی ساکن شد و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تحصیل مشغول شد.
در سال ۱۳۲۰ و مصادف با گرفتن مدرک لیسانس ، پدرش را از دست داد و با وجود درآمد مکفی پدر و ثروت مادری مدتی مجبور به کار کردن شد و همچنان به تحصیل ادامه داد.
برگ سوم :اشتغال
از جمله کارهایی که سیمین دانشور به آن مشغول شد معاونت اداری تبلیغات خارجی ، نوشتن مقاله برای روزنامه ایران با نام مستعار شیرازی بی نام و کار در رادیو تهران برای مدتی کوتاه و نوشتن داستان‌هایی که در روزنامه”کیهان” و مجله “بانو و امید” چاپ می شد که درنهایت همه این داستانهای کوتاه در کتابی به شکل مجموعه داستانی بنام آتش خاموش در سال ۱۳۲۷ به چاپ رسید.
سیمین دانشور بعلت تسلط بر زبان انگلیسی مدتی مترجم خبرنگاری خارجی شد که در موقع حضور متفقین در ایران بود علاقه‌ای بین این دو پدید آمد که با اتمام جنگ و الزام بازگشت خبرنگار به کشورش و عدم تمایل سیمین به ترک کشور از هم جدا شدند.
پس از چاپ مجموعه آتش خاموش سیمین نظر صادق هدایت را درباره آن خواست که در واقع اولین مشق داستان نویسی سیمین به شمار می آمد و وی چنین گفت:
اگر من به تو بگویم چطور بنویس و چکار کن دیگر خودت نخواهی بود، بنابراین بگذار دشنام‌ها و سیلی‌ها را بخوری تا راه بیفتی من هم همین کار را کردم.
دکتر دانشور خود علاقه زیادی به اولین اثرش نداشت و اجازه چاپ دوباره آن را هرگز صادر نکرد وی در زمان نوشتن این داستان‌ها تحت تاثیر اوهنری بوده و به اقتضای سن کمش اثر را بسیار رمانتیک می‌داند و در مقابل آثار بزرگ علوی و صادق چوبک آن را سیاه مشقی بیش نمی شمارد.
برگ چهارم : آشنایی با جلال
سیمین دانشور در پایان بهار ۱۳۲۷ یعنی همان سالی که آتش خاموش منتشر شد در اتوبوس شیراز با جلال آل احمدآشنا شد.
عده‌ای نقش پر رنگی برای جلال در نویسندگی و دیدگاه سیمین دانشور قائل می شوند. دلیل اول آنها؛ رفت وآمد جلال با بزرگان این عرصه است که می‌تواند بدون زیر سئوال بردن شخصیت ادبی مستقل بانو دانشور این موضوع را تاثیر گذار دانست. دلیل دوم، عده ای جلال را ذاتاً نویسنده پرور می‌دانند این از نظر من نگارنده بسیار بی انصافی و ناعادلانه است چرا که اثری از تفکر و نوع نگاه جلال در آثار بی‌نظیر سیمین دیده نمی شوند، از طرفی عده ای هم معتقد هستند که جلال و فعالیت های سیاسی وی امکان فعالیت و شکوفایی دانشور را در زمان حیاتش به وی نداده و سیمین پس از جلال شکوفا گشته است اما چیزی را که در این میان و از نامه ها و کتاب غروب جلال بین سیمین و جلال نمی توان نادیده گرفت عشق و علاقه بی اندازه این دو به هم است.
برگ پنجم : گرايش نوشتاری سيمين
سیمین دانشور از دانشجویان برجسته‌ی دورانی طلایی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود و اساتیدی چون فروزانفر، بهار، خانلری و… داشت.
اما این سئوال مطرح است که چرا سبک وگرایش آثار دانشور به سمت و سوی این اساتید نیست؟
سیمین و جلال درهمسایگی نیما یوشیج زندگی می‌کردند و خیلی از مواقع اشعار نیما در حضور سیمین سروده می شد و بی شک سیمین را تحت تاثیر افکار خود قرار می‌داد، این مورد از یک سو و از سوی دیگر سیمین رساله‌ی دکترای خود را با راهنمایی دکتر فاطمه سیاح می‌نوشت. سیاح دکترای خود را از روسیه گرفته بود و به زبان پارسی مسلط نبود و درخیلی موارد سیمین مطالب را برای او ترجمه می کرد. وی بود که چخوف را به دانشور شناساند. سیاح شاید براساس روایتهایی تلاش داشت سیمین را از فضای دانشگاه که به تصور او متحجر بود دور کند. در میانه راه رساله سیمین، سیاح دار فانی را وداع گفت و او رساله‌اش را با دکتر فروزانفر ادامه داد که از افرادی بود که با شعر نیمایی کاملاً مخالف و آن را بحر طویل می دانست.
عامل اثر گذار دیگر را می توان جلال و رفت و آمدهای افرادی بنام، مثل براهنی ، ساعدی ، شاملو ، شاهرودی ، اخوان و فروغ و… درمنزلشان دانست.
سیمین دانشورموفق به کسب مدرک دکترای ادبیات پارسی از دانشگاه تهران شد با رساله‌ای با نام “علم الجمال وجمال” در زمینه زیبایی شناسی ادبیات تا قرن هفتم.
کارکردن وی با منتقدانی چون فاطمه سیاح ، بهمنیار ، ملکی ،فروزانفر ، هدایت و… قطعن بر پختگی قلم و نگاه سیمین تاثیرات به سزایی داشته است.
برگ ششم: ازدواج با جلال
درسال ۱۳۲۹ با تمام مخالفت‌های خانواده دانشور و آل احمد ، سیمین و جلال با هم ازدواج کردند. علت مخالف پدرِ روحانی جلال بی‌حجاب بودن سیمین بود. اما اختلافات چندین ساله و ریشه‌ای و عمیق برسر مسانل مختلف بین جلال و پدرش باعث شد که مخالفت وی مانع ازدواج نگردد. پدر جلال در روز عقد کنان مجلس را ترک کرده به قم رفت و تا مرگ جلال هرگز قدم در خانه این دو نگذاشت.
برگ هفتم: بورسيه تحصيلی و سفر به آمريكا
سیمین دانشور با بورس تحصیلی فولبریت به آمریکا رفته و به مدت دوسال در دانشگاه استنفورد که از بهترین و معتبرترین دانشگاههای آمریکاست بعنوان اولین ایرانی تحصیل کرد و فوق دکترای خویش را در رشته زیبایی شناسی گرفت که به زبان ساده می‌توان اینگونه این رشته را تعریف کرد؛ تکنیک فضا سازی مکان و محیط داستانی که از مدرنترین شیوه های روایِ داستان است .
درطی ۲ سال اقامتش در َآمریکا علاوه برتحصیل به نوشتن داستانهای کوتاه پرداخت که در مجله پاسفیک سیکاتور به چاپ رسید.
همچنین وی فرصت را غنیمت شمرده و نزد”ولاس استنگر” داستان نویسی و نزد “فیل پریک ” نمایشنامه نویسی را آموخت.
کتاب “شهری چون بهشت” را پس از بازگشت از فرصت تحصیلی خود به ایران نوشت که ده‌ها قدم از سایر آثارش جلوتر بود.
برگ هشتم: آثار سيمين از ترجمه و تاليف
سیمین دانشور جزء نویسندگانی به شمار می َآید که آثاری را با موضوع بیان استعمار غرب و مقاومت برابر آن دارند. این نویسندگان کوشیدند تا با استفاده از کارکرد تاثیر گذار اسطوره‌ها در گفتمان پسا استعماری رمان، نسبت به نفوذ سیاسی و فرهنگی استعمار و امپریالیسم واکنش نشان دهند، چراکه در سال ۱۳۲۰ معادل با ۲۰ سالگی سیمین اتفاقات مهمی از جمله درگیری های مشروطه ، جنگ‌های جهانی و اشغال تهران توسط متفقین در سنی که احمد کریمی حکاک آن را سن بلوغ اجتماعی سیاسی یک جوان د رنظر می‌گیرد اتفاق افتاد.
از نویسندگان دیگر این جریان می‌توان از جلال آل احمد ، شهرنوش پارسی پور ، منیرو روانی پور و غلامحسین ساعدی نام برد.
سیمین دانشور را می توان به حق نماینده ی رئالیسم داستانی دانست که همیشه به رئالیسم و زبان ساده پایبند بوده. آثاری را که با زبانی پیچیده چه در نقاشی یا در واقع هنر انتزاعی بود را نمی پسندید بعلت اینکه برای همه قابل درک و لمس نیست و نیز معتقد است مطالب بسیار مهم و بزرگی را می‌توان با زبان ساده ولی ارزشمند خلق کرد و مثال آن را نیما و اشعارش ، سهراب سپهری ، شاملو ، اخوان و سیمین بهبهانی و… می داند.
آثار زیادی را برای گرفتن نظر دکتر دانشور نزد ایشان می آوردند ازجمله کتاب شازده احتجاب گلشیری که ایشان آن را فوق العاده خوب ولی به شدت تحت تاثیر آثار صادق هدایت می داند.
تعریف بانو در گذر سال‌ها از منتقد اولیه کتاب‌هایش، صادق هدایت:
هدایت هیچگاه خیالی کارنکرد، او بزرگترین نویسنده ایرانی است. وی تا درک و تجربه شخصی نداشت نمی نوشت ، به هند رفت و برگشت تا بوف کور را بنویسد. او اولین کسی بود که به ادبیات عامیانه واقف شد و بوف کوری که نوشت فوق العاده بود ، او باسایه اش حرف می زد و من این کتاب را بارها و بارها خوانده ام.
| دانلود رایگان کتاب صوتی مدیر مدرسه |  |
کتاب صوتی مدیر مدرسه رمانی کوتاه است از جلال آل احمد که داستان مردی را روایت می کنید که از معلمی خسته شده و به دنبال گوشه‌ی دنجی برای استراحت و به دست آوردن پول بیشتر می‌گردد. او به شغل مدیری در مدرسه‌ای دورافتاده رو می‌آورد اما نمی‌داند که دردسرهای این کار، چقدر زیاد است… |
نظرات بسته شده است.