سینما ، جادوی پرده‌ی نقره‌ای
سینما برای همه‌ی ما پدیده‌ای جادویی‌ست. حتی گذشت زمان هم از این جادو نمی‌کاهد. اینکه بتوانی یکی دو ساعتی جلوی یک پرده‌ی نقره‌ای بنشینی و وارد دنیایی شوی که تو را از زندگی روزمره جدا می‌کند، هنوز هم جالب است. هر چند که با گذشت زمان و افزایش تنوع فیلم‌های مختلف با موضاعات متفاوت، کمتر از قبل به تاریخچه‌ی آن دقت می‌کنیم، اما سینما تاریخی به بزرگی خودش دارد. در این مقاله‌ی وبلاگ به بهانه‌ی روز سینما، نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه‌ی این پرده‌ی نقره‌ای در ایران و اولین‌ها و ترین‌هایش.
آبی و رابی، اولین‌های سینما
ماجرا از سال ۱۲۹۷ آغاز شد. مظفرالدین شاه قاجار، اولین دستگاه سینماتوگراف ایران را وارد کرد. هر چند که تا سال ۱۳۰۹، هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و چند سینمایی هم که تاسیس شده بودند، فیلم‌های غربی و فرنگی با زیرنویس های فارسی پخش می کردند. تا سال ۱۳۰۹ که اوانس اوگانیانس، اولین فیلم صامت سینمای ایران را با نام آبی و رابی ساخت. این فیلم، یک فیلم سیاه و سفید کمدی بود. تهیه کنندگی آن را ساکوار لیذره بر عهده داشت و فیلم‌بردار آن خان بابا معتضدی بود. آبی و رابی ماجرای دو مرد، یکی قد بلند و یکی قد کوتاه را روایت می‌کند که در طول داستان ماجراهای خنده‌داری برایشان اتفاق می‌افتد. جالب است بدانید «آبی و رابی» ۵۶۰ تومان هزینه ساخت داشت و هفت هزار تومان نصیب تهیه کننده‌اش کرد و اولین سکانس اکران این فیلم جمعه ۱۲ دی ۱۳۰۹، ساعت دو بعد از ظهر در سینما مایاک بود.
دختر لر اولین فیلم ناطق سینما
بعد از فیلم صامت آبی و رابی، شاهد پخش اولین فیلم تمام صامت سینمای ایران هستیم و این فیلم چیزی نیست جز دختر لر . صدیقه (روح‌انگیز) سامی نژاد، در نقش دختر لر، اولین بازیگر زن سینمای ایران بود. این فیلم به کارگردانی اردشیر ایرانی در بمبئی ساخته شد. استقبالی که از این فیلم شد، مقدمات ساخت چند فیلم ایرانی دیگر را فراهم کرد.
سامی نژاد بعد از «دختر لر»، در فیلم «شیرین و فرهاد» سپنتا هم بازی کرد. کار اصلی سامی نژاد پرستاری بود و می گویند خانواده اش به خاطر بازی در سینما به شدت از او انتقاد کردند و او برای بازیگری در برابر خانواده‌اش ایستاد. همچنین «عبدالحسین سپنتا» با بازی در فیلم «دختر لر» اولین بازیگر مرد تاریخ سینمای ایران بود.. از ۹ فیلم دوره اول فیلم سازی در ایران در سال های ۱۳۰۹ تا ۱۳۱۵ پنج فیلم را او ساخته است. او فقط در فیلم هایی بازی کرد که خودش ساخت.
گرداب اولین فیلم رنگی سینمای ایران
در سال ۱۳۳۲ اولین فیلم رنگی سینمای ایران یعنی گرداب، در قطع ۱۶ میلی‌متری و به کارگردانی حسن خردمند و بازیگری ناصر ملک مطیعی، روی پرده‌ی سینما رفت. تهیه‌کننده‌ی گرداب، هوشنگ محبوبیان و شرکت پارس فیلم بود. این فیلم را با دوربین اوریکون فیلم‌برداری کردند و آن را برای رنگی شدن به آمریکا فرستادند.
نخستین سالن سینمای عمومی
اولین سینما ی عمومی در ایران توسط میرزا ابراهیم خان عکاسباشی در سال ۱۲۸۳ شمسی برابر با ۱۹۰۴ میلادی، افتتاح شد اما اولین سالن رسمی سینمای ایران در سال ۱۳۰۵ به نام سینما ایران در تهران ساخته شد.
گلریزان، اولین جشنوارهی سینمایی
گلریزان، عنوان اولین جشنوارهی سینمایی ایران بود که از ۲۲ تا ۲۸ اسفند ۱۳۳۳ در سینما متروپل برگزار شد. در این جشنواره «پایان رنج ها» به عنوان بهترین فیلم، ساموئل خاچیکیان برای فیلم «چهارراه حوادث» به عنوان بهترین کارگردان، آرمان برای همین فیلم و هوشنگ بهشتی برای فیلم «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران مرد و مهین دیهیم و منیر تسلیمی به ترتیب برای بازی در فیلم های «پایان رنج ها» و «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران زن جشنواره انتخاب شدند.
اولین موسیقی متن برای قیصر
هنوز که هنوز است با این صدا خاطره داریم. جای موسیقی متن تا قبل از فیلم قیصر در سینمای ایران خالی بود. اسفندیار منفرد زاده اولین موسیقی متن را برای فیلم قیصر مسعود کیمیایی ساخت. این موسیقی به قدری محبوب شد که بعدها در قالب نوار کاست به بازار آمد و فروش خوبی هم داشت.
اولین سالن رسمی نمایش فیلم
سینما سولی اولین سالن سینما بود که در تبریز تاسیس شد. این سینما را کاتولیک‌ها در زمستان ۱۲۷۹ (پنج سال پس از اختراع آن توسط برادران لومیر) افتتاح کردند که ۱۰۰ نفر ظرفیت داشت و هر روز یک بار فیلم نمایش می‌داد. گفتنی‌ست اولین سینمای تهران هم سینما گراند هتل در خیابان لاله زار بود.
نظرات بسته شده است.