کالیگولا ؛ امپراطوری دیوانه و خونخوار
شخصیت اصلی کتاب کالیگولا را گایوس سزار که به کالیگولا (به معنای پوتین‌های کوچک)، معروف بود و در سال 37 میلادی به امپراطوری روم رسید، تشکیل می‌دهد.
سربازان ارتش، که پدرش فرماندهی آنان را به عهده داشت، نام مستعار کالیگولا را به او دادند، چرا که او پوتین‌های سربازیِ کوچکی به پا می‌کرد.
کالیگولا، اولین فرمانروای رومی از خانواده‌ی آگوستوس بود.
از سرگرمی‌های کالیگولا دزدی از معابد یونانی بود. او آثار هنری و مجسمه‌های زیادی از این معابد دزدید و از این لحاظ سخت مورد نفرت مردم در بخش شرقی امپراتوری بود.
در عوض در میان بزهکاران و قماربازان در شهر رم محبوب بود، چون در بازی‌های تفریحی و مراسم نمایشی، زیاد ریخت و پاش می‌کرد و به خصوص سبیل نظامیان را هم همیشه چرب می‌کرد.
کالیگولا به زنان بسیاری تجاوز کرد و فحشا را قانونی کرد تا بتواند از آن مالیات بگیرد.
اخذ این مالیات حتی بعد از مرگ کالیگولا تا زمان مسیحی شدن امپراتوری روم نیز ادامه داشت.
نقل است که او را در زیر زمین آمفی‌تئاتر در مراسمی خاص کشتند.
در این مقاله با نوار همراه شوید تا همه چیز را درباره‌ی کتاب کالیگولا ؛ نمایشنامه‌ای اثر آلبر کامو، بدانید!
کتاب کالیگولا و آلبر کامو
در سال‌های جنگ جهانی دوم، آلبر کامو، نویسنده فرانسوی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات، کالیگولا را دستمایه‌ی نوشتن نمایشنامه‌ای به همین نام کرد.
نمایش او بعد از مرگ خواهر محبوب کالیگولا آغاز می‌شود و کامو مطابق برداشت اگزیستانسیالیستی خود در جنون کالیگولا، بی‌معنی بودن زندگی را می‌دید.
محور کتاب کالیگولا را مرگ، خدا شدن، جنون قدرت دیکتاتوری و تقابلی از خیر و شر تشکیل می‌دهد.
این نمایشنامه ریشه تاریخی دارد و ایده شخصیت اصلی آن از دل تاریخ می‌آید.
کالیگولا سومین امپراطور روم و اولین امپراطور از خاندان آگوستوس بود. او از سال ۳۷ تا ۴۱ بعد از میلاد مسیح بر روم حکم راند.
کامو از شخصیت او و حال‌وهوای آن زمان، که پر از نماد است، برای ارائه‌ی فلسفه‌اش در قالب نمایشنامه بهره گرفته است.
همه چیز درباره‌ی نمایشنامه‌ی کالیگولا
آلبر کامو، نویسنده الجزایری ـ فرانسوی و از تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم است. او را بیشتر با شاهکارهایی چون بیگانه، طاعون و سقوط می‌شناسیم.
آلبرکامو کالیگولا را سال ۱۹۳۸ در الجزایر نوشت و ۷ سال بعد در پاریس به روی صحنه برد. این نمایشنامه شامل چهار پرده است. پرده اول در زمان مرگ دروسیلا، خواهر و معشوقه‌ٔ کالیگولا، حاکم آن زمان رخ می‌دهد.
مرگ او کالیگولا را به‌قدری آشفته می‌کند که یک روز غیبش می‌زند. زمانی که به قصرش بازمی‌گردد، چیزهایی در درون او تغییر کرده است: او به حاکمی وحشی و ظالم تبدیل می‌شود که با بهانه و بی‌بهانه دست به کشتار مردمش می‌زند.
مرگ معشوقه‌اش تلنگری به او برای فکر کردن به مرگ است و همه‌ی این رفتارها، در واقع، واکنش او به رخداد مرگ است؛ او تا پیش از آن، واقعیت مرگ را تا این اندازه حس نکرده است.
کالیگولای وحشی و سنگدل را در پرده دوم و البته سه سال بعد از مرگ دروسیلا می‌بینیم.
در دو پرده آخر نیز شاهد زوال حکومت او و البته مرگش به‌دست نزدیکانش هستیم که از خودکامگی او به ستوه آمده‌اند.
در بخشی از نمایشنامه، کالیگولا با تمام قساوت و پلیدی که دارد می‌گوید: «همه‌چیز چه بغرنج و پیچیده است؛ بااین‌حال، چه ساده و طبیعی. اگر ماه را به دست می‌آوردم، اگر عشق کفایت می‌کرد، همه‌چیز عوض می‌شد.»
کتاب کالیگولا، اگرچه مضمون فلسفی مشخصی دارد، ولی تنها بر محتوا اتکا نکرده و نمایشنامه‌ای مخصوص اجرا بر روی صحنه است. حتی گفته می‌شود که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کامو این بود که نمایشنامه بر روی صحنه هم اثرگذاری خوبی داشته باشد.
آیا کالیگولا یک نمایشنامه‌ی تاریخی است؟
اگرچه آلبرکامو این نمایشنامه‌ی بی‌نظیر را با استفاده از مستندات تاریخی به نگارش درآورده اما نباید دچار اشتباه شویم و این اثر را یک اثر تماما تاریخی در نظر بگیریم.
شخصیت اصلی آن ریشه تاریخی دارد و بسیاری از بی عدالتی‌هایی که کالیگولا در نمایشنامه انجام می‌دهد مستقیم از کتاب سوئیتونیس به نام زندگی سزارها اقتباس شده که در قرن اول بعد از میلاد نوشته شده است؛ اما با دقت در خواندن این نمایشنامه و مقایسه‌ی آن با سایر آثار آلبرکامو، متوجه می‌شوید که حوادث تاریخی این نمایشنامه تنها بستری برای مطرح کردن دغدغه‌های فلسفی خود نویسنده هستند.
به طور مشخص‌تر می‌توان گفت که کامو از شخصیتی مثل کالیگولا برای بررسی «پوچی» ظاهری زندگی انسان استفاده می‌کند.
کامو به دنبال اثبات اعتبار نقطه نظر ابسوردی خود نیست. بلکه او به این نقطه نظر به چشم نقطه شروع کشفیات خود در مورد زندگی مردم و نحوه گذراندن این زندگی نگاه می کند.
بهترین ترجمه‌ی کتاب کالیگولا کدام است؟
نمایشنامه‌ی کالیگولا در ایران بارها ترجمه و تجدید چاپ شده است.
از اولین ترجمه‌‌های نمایشنامه‌ی کالیگولا در ایران می‌توان به ترجمه‌ی ابولحسن نجفی در سال 1346 اشاره کرد که توسط نشر نیل در تهران منتشر شد.
ترجمه‌روان و خوب ابوالحسن نجفی و شناخت درستی که نسبت به نویسندگان اروپا به ویژه فرانسه دارد، لذت خواندن این نمایشنامه را دوچندان کرد.
شورانگیز فرخ نیز یکسال پس از آن این نمایشنامه را ترجمه کرد که توسط نشر مروارید به چاپ رسید. در دهه‌های پنجاه تا هفتاد نیز این نمایشنامه توسط ابولحسن نجفی دوباره ترجمه و تجدید چاپ شد.
در دهه‌های هشتاد و نود نیز کتاب کالیگولا توسط پری صابری ترجمه شد و نشر قطره آن را منتشر کرد.
در حال حاضر و با گذشت سالیان زیاد از ترجمه این نمایشنامه می‌توان گفت همه‌ی ترجمه‌ها ترجمه‌هایی خوب و بی‌نقص بودند و همه‌ی آن‌ها آثار بی‌نظیری هستند.
اما با وجود تغییراتی در عرصه زبان و روانی و شفافیت زبان، بهترین ترجمه این نمایشنامه همچنان از ابوالحسن نحفی در دست است که در دهه نود و تا پایان سال 96 به چاپ نهم رسید که توسط انتشارات نیلوفر منتشر شد.
کتاب صوتی کالیگولا ؛ داستان تقابل خیر و شر
کتاب صوتی نمایشنامه کالیگولا ، نوشته آلبر کامو است که با ترجمه پری صابری و خوانش جمعی از گویندگان منتشر شده‌است.
کالیگولا را می توان نمایان‌گر خدای عهد عتیق در نظر گرفت. وسواس او نسبت به دست‌یابی به غیرممکن‌ها نشان می‌دهد که او یک خدای میانجی است.
کسی که به قدرت مطلق بسیار نزدیک است ولی در عین حال، محدودیت هایی هم دارد. در حالی که این خدا می تواند هرچیزی و هر کسی را در این دنیا از بین ببرد، خدای اصلی کاری بیش از تاثیرگذاری و تخریب انجام می دهد.
شما می‌توانید این کتاب صوتی را از سایت یا اپلیکیشن نوار دریافت کنید!