کتابهای روانشناسی چه کمکی به ما میکنند؟
معرفی کتابهای صوتی روانشناسی و تاریخچه این علم
تاریخ روانشناسی به عنوان دانش مطالعۀ رفتار و ذهن انسان به یونان باستان باز میگردد. واژۀ روانشناسی یا psychology از دو بخش روان به علاوۀ شناختن ساخته شده است. در زبان یونانی واژۀ psyche به معنای روح است. خاستگاه روانشناسی نوین به سدههای 4و5 قبل از میلاد مسیح میرسد. دانش روانشناسی تا سال 1879 بخشی از فلسفه بود تا کمکم به عنوان یک دانش مستقل در آلمان و آمریکا مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. رفته رفته کتابهای روانشناسی نیز وارد بازار نشر شد.
روانشناسی به طور کلی با دانشهای فلسفه، جامعهشناسی، فیزیولوژی و به طور کلی دانشهای مربوط به علوم انسانی مرتبط است. دانش روانشناسی و فلسفه پیوندی ناگسستنی با هم دارند. به شکلی که رویکردهای شناختی این علم در سدههای بعد از اندیشههای فیلسوفانی چون افلاطون، سقراط و ارسطو سرچشمه گرفته است.
روانشناسی چگونه علمی است؟
روانشناسی دانش است و بر طبق این جمله از پایههای دانش (اصول علمی) پیروی میکند. به بررسی رفتار میپردازد که دیدنی(عینی) است و سپس به بررسی فرآیندهای روانی میپردازد که انگارهای(ذهنی) است. رفتار که عینی است، یک یا چندین واکنش است که از جانداران سر میزند(انسان) و آشکار است؛ اما فرآیندهای ذهنی پنهان هستند و به بررسی با کمک علم روانشناسی نیاز داریم. اهداف بنیادین روانشناسی چنین است:
1- توصیف: نخستین هدف روانشناسی، توصیف سادۀ رفتار انسان است. روانشناسان برای توصیف روشهای گوناگونی را به کار میبرند. برای نمونه میتوان از روشهای مشاهدۀ طبیعی، مطالعۀ موردی، همبستگی، زمینهیابی و گزارشهای درمانجو نام برد. روانشناس به کمک توصیف، به چیستی رفتار و فرآیندها پی میبرد.
2- تبیین: به این معنا که برای پی بردن به چِرایی، پس از توصیف و توجه به تبیین نیاز داریم. (چرا این رفتار بروز میکند؟)
3- پیشبینی: (چه هنگام این رفتار بروز میکند یا خواهدکرد؟)
4- کنترل رفتار: ( اینرفتار چه تأثیری روی زندگی آدمی میگذارد و چگونه از بروز اثرات منفی در زندگی جلوگیری میکند؟)
روانشناسی مانند اکثر علوم دارای رشتههای فرعی بسیار متنوعی است که ناشی از تاثیر و نفوذ روانشناسی در حوزههای مختلف دانش است که عبارتاند از: روانشناسی بالینی، روانشناسی مشاوره، روانشناسی تربیتی، روانشناسی سلامت، روانشناسی تطبیقی، روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی، سیاسی، محیطی، صنعتیسازمانی و… .
هدف علم روانشناسی چیست؟
استفاده درست از روانشناسی در شما بصیرتی نسبت به نگرشها و واکنشهای خودتان ایجاد میکند. در واقع ما همواره با انسانها سروکار داریم و برای ایجاد روابط خوب با آنها الزاماً باید از آنها و همینطور خودمان شناخت کافی داشته باشیم.
سوالهایی که در این علم و در مقدمه کتابهای روانشناسی مطرح میشود با تمام جوانب زندگی آدمی سروکار دارد. برای مثال:
- مثلاً میپرسیم شیوۀ تربیت فرزند والدین شما چه اثری در شیوۀ فرزند پروریِ خود شما دارد؟
- بهترین شیوه برای درمان دارویی چیست؟
- آیا مردها هم میتوانند به خوبی زنان از نوزادان مراقبت کنند؟
- آیا میتوانید در خوابِ هیپنوتیزمی تجربه تلخی را با جزئیات بیشتری به خاطر آورید؟
- نیروگاههای برق هستهای چگونه باید طراحی شوند تا اشتباهات انسانها به حداقل ممکن برسند؟
- فشار روانی دراز مدت چه تأثیری بر دستگاه ایمنی بدن آدمی دارد؟
- آیا در درمان افسردگی، رواندرمانی موثرتر از دارودرمانی و استفاده از داروهای اعصاب و روان است؟
روان شناسان با کمک آزمایشها سعی میکنند به این پرسش ها پاسخ دهند.
اما به طور کلی میتوان گفت هدف علم روانشناسی سادهسازی توضیح رفتار انسانها است. با این سادهسازی در رفتار انسانها و البته حیوانات بهتر میتوانیم درک صحیحی از علت این رفتارها و تشخیص عادی بودن یا نبودن آنها داشته باشیم. این جریان در نهایت به شناخت مشکلات فردی و اجتماعی و ارائۀ راهکارهای متنوع در کتابهای روانشناسی برای غلبه بر آنها و دستیابی به سلامت روان می انجامد.
ویلهِلم وُونت با تأسیس اولین آزمایشگاه روانشناسی در سال 1879، این شاخه را به یک رشتۀ علمی تبدیل کرد. روانشناسی معاصر به موضوعات گسترده و متنوعی علاقه دارد. همچنین برای کشف و درک رفتار انسان و فرآیندهای روانی او از سطوح عصبی تا سطوح فرهنگی در تکاپوست.
روانشناسی معاصر دارای رویکردهایی است. منظور از رویکرد، شیوۀ نگرش به موضوع است. در روانشناسی هر موضوعی را میتوان با رویکردهای گوناگون بررسی کرد. هر یک از رویکردها اعمال آدمی را تا حدودی به گونهای متفاوت تبیین میکنند و هر یک از آنها سهمی در تصویر ما از تمامیت وجود هر فرد دارد. در واقع در روانشناسی هر یک از اعمال انسان را میتوان به گونههای مختلف توصیف کرد.
مهمترین رویکردهای کتابهای روانشناسی:
از مهمترین رویکردها این علم که در کتابهای روانشناسی هم به آنها اشاره شده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- رویکرد زیستشناختی: این رویکرد در پی تعیین آن دسته از فرآیندهای زیستی و عصبی است که زیربنای رفتار و فرآیندهای ذهنی را تشکیل میدهند.
- رویکرد رفتارگرایی: رفتارگرایان معتقدند تمامی رفتارهای آدمی از طریق تقویت و تنبیهی که از محیط دریافت کردهاند نشات میگیرد.
- رویکرد شناختی: شناختگرایان در کتابهای روانشناسی به این نکته اشاره کردهاند که تنها از طریق مطالعۀ فرآیندهای ذهنی میتوان به طور کامل دریافت که جانداران چه میکنند. همچنین برای بررسی فرآیندهای ذهنی میتوان رفتارهای خاصی را مورد توجه قرار داد. پدیدههایی از قبیل ادراک، تفکر، زبان، حافظه اگرچه قابل مشاهده نیستند. اما واقعیتهایی هستند که بدون توجه به آنها توصیف و تبیین رفتار و فرآیندهای روانی امکانپذیر نیست.
- رویکرد روانکاوی: رویکرد روانکاوی که این روزها کتابهای روانشناسی زیادی درباره آن نوشته میشود، نظریهای دربارۀ عملکرد ذهن، اختلالهای روانی و نام شیوهای رواندرمانی است. این رویکرد بر این فرض اساسی استوار است که بیشتر فعالیتهای ذهنی و پردازش آنها در ناخودآگاه رخ میدهد. در واقع روانکاوی با مطالعۀ شخصیت خصوصی سروکار دارد؛ یعنی انگیزههای ناهشیاری که رفتار را هدایت میکنند.
- رویکرد پدیدارشناختی: رویکرد پدیدارشناختی تقریباً به طور انحصاری به تجربههای شخصی توجه دارد. این رویکرد با تجارب شخص از رویدادها، یعنی با پدیدارشناسی فرد سروکار دارد. رویکرد پدیدارشناختی را انسانگرایی نیز نامیدهاند. زیرا این نظریهها بر خصوصیات تمایز دهندۀ انسان از حیوان، مانند تلاش در جهت رشد و خودشکوفایی تاکید میکنند.
روانشناسی از اواسط تا اواخر قرن هجدهم در امریکا تحول پیدا کرد. در این دوره ویلیام جیمز ظهور کرد و با انتشار یک کتاب روانشناسی با عنوان «اصول روانشناسی» به عنوان پدر روانشناسی امریکا نام گرفت.
شنیدن کتابهای روانشناسی چه تأثیری در زندگی ما دارد؟
یکی از فواید شنیدن کتابهای صوتی روانشناسی، توانایی مقابله با مشکلات هیجانیِ افراد است. بینشی که از مطالعه و شنیدن روانشناسی به دست میدهد در گزینش روشهای گوناگون و یافتن سازگارترینشان برای نیازهای فردی، اهمیت و کارآمدیِ ویژهای دارد. کتابهای روانشناسی زیادی در دسترس همگان قرار دارند تا بتوان با شنیدنشان در صدد رفع کاستیها و بهبود عملکرد زندگی برآمد. در زیر به تعدادی از کتابهای روانشناسی که برای دسترسی بهتر، صوتی شدهاند، اشاره کردهایم.
کتاب صوتی مقدمات روانشناسی یونگ
کتاب صوتی مقدمات روانشناسی یونگ نوشتۀ «کالوین اس،هال» روانشناس و «ورنونجی.نوردبی» نویسندۀ امریکایی، ابتدا به زندگی یونگ و سپس بررسی نظریههایش میپردازد. یونگ پایهگذار روانشناسی تحلیلی بود. با شنیدن این کتاب روانشناسی، شناخت بیشتری نسبت به رفتار خود و آگاهی به نوع شخصیت خود پیدا میکنید؛ آگاهی به اینکه آیا شخصیتی درونگرا دارید یا برونگرا.
کتاب صوتی دروغگویی روی مبل
ممکن است از روی کنجکاوی هم که شده دلتان بخواهد در مورد رازهایی که درمانجو و درمانگر در اتاق درمان و روی مبل درمان به هم میگویند، چیزهایی بدانید و یا دلتان میخواهد بدانید زمانی که نیاز به مراجعه دارید چه اتفاقاتی ممکن است در اتاق درمان برای شما بیفتد و چگونه با خود واقعیتان روبهرو شوید.
رمان صوتی دروغگویی روی مبل، اثری درخشان از دکتر اروین د.یالوم است. او علاوه بر اینکه یک درمانگر سرشناس است، در زمینۀ داستاننویسی هم مهارت بسیاری دارد. این کتاب حاصل علم و هنر است؛ علمی که سالها یالوم برای بهبود بیمارانش استفاده کرده و با هنر داستانگوییِ خود آن را ارائه کردهاست. موضوع اصلی این کتاب صوتی دلپذیر، در مورد روابط بین درمانگر و بیمار است. با شنیدن این کتاب صوتی میتوانید به همۀ عوامل خارج از دسترس خودتان آگاهی پیدا کنید و چیزهای زیادی در مورد رواندرمانی بدانید. چیزهایی که با وجود شما در ارتباط است. کتاب صوتی دروغگویی روی مبل یکی از کتابهای روانشناسی شناختهشده است که افراد زیادی با شنیدن آن مطالب ارزشمندی آموختهاند.
کتاب صوتی و نیچه گریه کرد
کتاب و نیچه گریه کرد، اثر دیگری از کتابهای روانشناسی دکتر یالوم است که در آن به روشنی جملات فلسفی و علمی را به صورت شفاف بیان میکند. یالوم همچون پژوهشگری عاشقپیشه نسبت به خدمت کردن به انسان و وجودش با قصهها و ماجراهای روانکاوانه در بین طرفداران روانشناسی محبوب است. عموم مخاطبان این اثرِ یالوم، مخاطبانی هستند که دچار وسواس فکری هستند. یالوم در این کتاب صوتی به روشنی همراه با گریزهای فلسفی کمک میکند تا از شر افکار مزاحم و هدر دادن وقت برای اینگونه افکار راحت شوند. او مانند مابقی آثارش در این اثر موفق نیز به اهمیت گفتوگو به عنوان یک تکنیک درمانی اشاره میکند.
کتاب صوتی نیمه تاریک وجود
کتاب نیمه تاریک وجود یکی دیگر از کتابهای روانشناسی معتبر و شناختهشده است. این کتاب صوتی ما را در پیداکردن راه و روش زندگی و استقبال از تاریکیهای درونمان راهنمایی میکند. شاید برایتان سؤال باشد که سایه چیست؟ و چگونه به وجود میآید؟ سایه کولهباری نامرئی است که ما آن را حمل میکنیم. ما وقتی بزرگ میشویم، تمام جنبههایی را که برای ما، دوستان و خویشاوندانمان پذیرفتنی نیستند، در این سایه جای میدهیم.
دِبی فورد، نویسندۀ این کتاب صوتی توضیح میدهد که جهان درون ما مانند هولوگرام روی یک کارت اعتباری است که یک تصویر سهبعدی بهنظر میرسد. ویژگی منحصربهفرد چنین فردی این است که هر قطعه از آن را که بخراشیم همان تصویر کلی هولوگرام در آن رویت میشود. این یعنی جهان ما تصویری از جهان کل است. این مثال چه چیزی در دل خود دارد؟ هدف از شنیدن این کتاب صوتی، پیداکردن و روبهرو شدن با تمام مواردی است که در دیگران دوست داریم یا نفرت داریم. پس از شنیدن این کتاب صوتی حس عمیقتری نسبت به تمامی احساسات درونیمان پیدا خواهیم کرد.