کتاب صوتی آیسخولوس
چیست؟
مجموعه‌ی هفت نمایشنامهی آیسخولوس (در ایران با تلفظ فرانسوی: آشیل)، تراژدی‌نویس یونان باستان است که در آن‌ها از جنگ، اسطوره، مرگ و زندگی سخن می‌گوید. این آثار با زبانی شاعرانه و گاه حماسی خلق شده‌اند. این کتاب با صدای مترجم فارسی آن منتشر شده است.
چرا کتاب صوتی‌اش را گوش کنم؟
- اگر به ادبیات کلاسیک یونان علاقه دارید
- اگر به نمایش‌نامه‌خوانی و بررسی سیر تحول تئاتر علاقه دارید
- اگر اسطوره‌ها و افسانه‌ها شما را جذب خود می‌کنند
- اگر ماجراهای ایران و یونان باستان برای شما جذاب است
از کتاب صوتی «آیسخولوس» لذت خواهیدبرد.
- موسیقی اثر، در گوش شنونده، یادآور جنگ‌ها و زندگی‌های باستانی است و این به قرارگرفتن در فضای اثر بسیار کمک می‌کند.
- لحن کوثری، مطابق لحنی که احتمالا این نمایش‌نامه‌ها اجرا می‌شده، لحنی شاعرانه است که گاه حماسی و گاه غمناک می‌شود اما همیشه کشیدگی و آرامی خود را دارد.
ماجرایش چیست؟
در این کتاب، هفت نمایشنامهی باقی‌مانده از آیسخولوس خوانده می‌شود. ابتدا تریلوژی (سه‌گانه‌ی) اورستیا شامل آگاممنون، نیازآوران و الهه‌گان انتقام. سپس پرومتئوس در بند، هفت دشمن تِبِس، پارسیان و پناه‌جویان.
کوثری در ابتدای هر بخش شخصیت‌ها را معرفی می‌کند؛ شخصیت‌هایی که در نمایش‌نامه از آن‌ها نام برده و سپس وارد نمایش‌نامه می‌شوند.
اورستیا: این سه‌گانه با بازگشت آگاممنون، پادشاه آرگوس، از جنگ تروا آغاز می‌شود. همسر آگاممنون، کلوتایمنسترا، به خون‌خواهی دخترش روبروی آگاممنون می‌ایستد.
این اثر و اثر بعدی (نیازآوران) سرشار از خشونت است. نیازآوران همچنین از انتقام سخن می گوید؛ اما اثر سوم این سه‌گانه (الهه‌گان انتقام) پر از ناامیدی و ترس است.
پرومتئوس در بند: پرومتئوس (پرومته) الهه‌ای است که آتش را از زئوس (خدای خدایان) دزدید و به انسان‌ها داد و به همین دلیل از سوی زئوس به بند کشیده و شکنجه شد. شکنجه‌ی او این بود که هر روز عقابی جگر او را بخورد و هر شب جگر تازه‌ای برای پرومتئوس روییده شود.
هفت دشمن تبس: بخشی از سه‌گانه‌ای که دو بخش دیگر آن از بین رفته است. این اثر بیش از بقیه‌ی آثار آیسخولوس سرشار از پهلوانی و جنگاوری است. شهر تبس به محاصره‌ی دشمنان درآمده. شاه تبس، اتئوكلس، بايد براي نجات شهرش در برابر سپاهي که به فرماندهی برادرش به دروازه‌هاي شهر آمده‌اند، مقاومت كند.
پارسیان: مشهورترین اثر آیسخولوس برای ما در این مجموعه، «پارسیان» است. این اثر، تنها تراژدی باقی‌مانده‌ی یونانی است که بر اساس ماجرایی تاریخی نوشته شده است. پارسیان همچنین تنها توصیف معتبر باقی‌مانده از جنگ دریایی سالامیس بین ایران و یونان (حمله‌ی خشایارشا به آتن) است. جنگی که در آن پارسیان شکست خوردند. در این نمایش، شبح داریوش هم ظاهر می‌شود.
پناه‌جویان: اثری درباره‌ی نوادگان پادشاه مصر، اپافوس٫ اپافوس، پسر زئوس و ايو است. او دو پسر دارد: آيگوپتوس و دانائوس٫ اولي پنجاه پسر دارد و دومي پنجاه دختر. آيگوپتوس از برادرش مي‌خواهد كه دخترانش را به همسري پسران او درآورد اما دانائوس كه از سرنوشت شوم اين پیوند خبر دارد قبول نمی‌کند و… بعضی می‌گویند این اثر هم آغاز یک سه‌گانه بوده که دو بخش دیگر آن به ما نرسیده است.
بخشی از کتاب
«امروز یونانیان تروا را گرفته‌اند
گویی فریادهایی در شهر می‌شنوم که با هم سازگاری ندارند
همچون روغن و سرکه که اگر در آوندی بریزی
با هم درنمی‌آمیزند
هم بدین سان آواز مغلوب و فریاد فاتح از هم بازشناختنی است.
ترواییان دیگر بردگانند.»
نویسنده و مترجمش چه کسانی‌اند؟
آیسخولوس پانصد سال پیش از میلاد می‌زیست. او دومین (و برجسته‌ترین) تراژدی‌نویس یونان باستان (در کنار سوفوکل و اوریپید) بود. او اولین کسی بود که نقش گروه کر (هم‌سرایان) را کم کرد و بازیگر دوم را وارد نمایش تراژدی کرد. آیسخولوس علاوه بر هنرمندی، سرباز هم بود و در جنگ‌های ماراتن و سالامیس روبروی ایرانیان ایستاد. نمایش‌نامه‌های او درباره‌ی مسائل فلسفی مانند سرنوشت آدم، عدالت خدایان و مسئولیت انسان بحث می‌کنند.
عبدالله کوثری متولد ۱۳۲۵ در همدان است. او کارشناسی ارشد اقتصاد از دانشگاه شهید بهشتی دارد. او را به عنوان مترجم ادبیات آمریکای لاتین (از زبان انگلیسی) می‌شناسیم. بسیاری از آثار کارلوس فوئنتس و ماریو بارگاس یوسا را کوثری به فارسی ترجمه کرده‌است.
حاشیه هم دارد؟
- سه‌گانه‌ی اورستیا را قبلا نشر تجربه از همین مترجم منتشر کرده بود. نمایشنامهی پارسیان را (با نام ایرانیان) محمدعلی ندوشن و سهیل افنان، هرکدام جداگانه قبلا ترجمه کرده‌بودند. اما هفت دشمن تبس و پناه‌جویان برای اولین بار به فارسی ترجمه شده‌اند. کوثری این کتاب را از زبان انگلیسی ترجمه کرده است.
- عبدالله کوثری در مقدمه‌ی کتاب نوشته است که آیسخولوس در تراژدی نویسی، صریح و ساده عمل کرده است. تراژدی او در آغاز با تعلیق شروع می شود و در نهایت، اتفاقات به اوج می رسند و تراژدی به پایان می رسد.
- نیما جهان‌بین: بسیاری از اشتباهاتی که مترجم‌های پیشین در برگردان نام‌ها و تلفظ آن‌ها داشته‌اند در این کتاب تصحیح شده است.
- کامران سپهران: درام آشیلی (آیسخولوس)، درامی نیست که برپایه‌ی انگیزه‌های پیچیده‌ی شخصیت‌ها و تقابل و ارتباط آن‌ها شکل گرفته باشد. این درام طرحی ریزبینانه نیاز ندارد، بلکه طرحی منعطف می‌طلبد که خدایان و آدمیان را در خود جای دهد.
کتاب صوتی آیسخولوس را می توانید از سایت نوار دانلود کنید.