رمان های خارجی ؛ تاریخچه و معرفی بهترینهای آن
از رمانس تا رمان
قبل از پرداختن به معرفی بهترین رمان های خارجی، دانستن تاریخچه آنها، لذت آشنایی با رمان ها را بیشتر میکند. بنابراین در ابتدای مقاله به سراغ معرفی اجمالیای از نحوه شکلگیری رمان های خارجی و تاریخچه آن رفتهایم.
اصطلاح رُمانس در اوایل قرون وسطی به معنای زبانهای محلیِ جدیدی بود که از زبان لاتین مشتق میشد. رمانس همچنین به معنی کتابهایی بود که از لاتین ترجمه میشد یا به زبانهای محلی نوشته میشد. در قرنهای نخستین، صحنههای عجیب، ماجراهای شگفتانگیز و عشقهای احساساتی و پرشور و اعمال سلحشورانه را رُمانس مینامیدند. تاریخ پیدایش رمانسها همان اندازه قدیمی است که تاریخ زندگی بشر.
شکل رمانس تحتتأثیر قصههای «هزار و یک شب» به وجود آمد و در قرن دوازدهم در فرانسه رونق گرفت و از فرانسه به کشورهای غربی دیگر نیز راه یافت. رمانس در ابتدا در قالب شعر روایتی بود و بهتدریج به نثر گرایش پیدا کرد و عمومیت بیشتری یافت. وقتی کمکم به سمت نثر سوق پیدا کرد، در فرانسه رمان نام گرفت. رمانها جهانِ باشکوه و عظمتِ خیالپردازانه را به نمایش میگذارد. رمانههای خارجی روال ادبی تازهای دارند که با خواندنشان مجسم میکنیم.
جهانِ رمان های خارجی را بشناسیم!
ویلیام هِزلیت، منتقد و مقالهنویس انگلیسی در قرن نوزدهم، رمان را چنین تعریف کردهاست: «رمان، داستانی است که براساس تقلیدی نزدیک به واقعیت،از آدمی و عادات و حالات بشری نوشته شدهباشد و به نحوی از آنجا شالودۀ جامعه را در خود تصویر و منعکس میکند.»
رماننویسان، محصول دوره و زمانه و جامعهای هستند که در آن زندگی میکنند و با تغییرات جامعه، رمان نیز تغییر کرده و شکل تازهای به خود میگیرد.
امروزه اصطلاح «رمان» به انواع مختلف آثاری اطلاق میشود که نقطۀ مشترک آنها، فقط این است که آثار داستانی بلند و در قالب نثر هستند. انواع متنوعی از روایتهای ادبی را میتوان رمان نامید، از جمله رمانهای خارجی: پاملا نوشتۀ ساموئل ریچاردسون و تریسترام شاندی اثر لارنس اِسترن، اِما نوشتۀ جین اوستین، اورلاندو اثر ویرجینیا وولف، نوشتههای پیکویک اثر چارلز دیکنز، بالهای کبوتر نوشتۀ هنری جیمز، جنگ و صلح از لئون تولستوی، محاکمه اثر فرانتس کافکا، خورشید هم طلوع میکند نوشتۀ ارنست هِمینگوی، اولیس اثر جیمز جویس، پسران و عشاق نوشتۀ دی.اچ.لارنس و لولیتا نوشتۀ ولادیمیر ناباکوف.
نخستین رمان جهان و گل سرسبد ادبیات کلاسیک ژاپن
داستان گِنجی «The Tale of Genji» از رمانهای ژاپنی نوشتهشده در آغاز قرن یازدهم میلادی است؛ این داستان نخستین رمانی است که به زبان ژاپنی نوشته شده و گاه از آن به عنوان نخستین رمان جهان یاد میشود. وقتی درباره ادبیات کلاسیک جهان صحبت به میان میآید شاید آثاری مثل دون کیشوت و شبهای عربی و… به ذهن بیاید. چرا این کتابها اینقدر در بین مردم سراسر جهان محبوب شدهاند و به عبارتی میتوان آنها را متعلق به همه فرهنگها و ملل دانست. نوشتن این رمان به شکل کنونی در سال ۱۰۲۱ میلادی پایان یافته است. نویسندۀ آن به احتمال زیاد زنی به نام «موراساکی شیکیبو» بوده است. این کتاب با شاهنامه ایرانی از برخی جهات مقایسه شده است.
رمان های خارجی واقعگرا و رمانتیک
در رمان های خارجی ممکن است از انواع مختلف طرحهای داستان از جمله تراژیک، طنزآمیز، خندهآور یا رمانتیک استفاده شود. طبق یک تقسیمبندی کلی نیز، آثار داستانی منثور به دو دسته تقسیم میشوند: رمان واقعگرا (که نوعِ اصلی و رایج رمان است) و رمان عاشقانه.
رمان واقعگرا را میتوان چنین تعریف کرد: تلاشی با استفاده از قدرت تخیل و داستانپردازی برای القای تأثیر واقعیت، با استفاده از شخصیتهای پیچیده با انگیزههای متفاوت که متعلق به یک طبقۀ اجتماعی خاص هستند، در یک ساخت اجتماعی توسعهیافته عمل میکنند، با شخصیتهای فراوان دیگری درارتباط هستند و در معرض تجربههای روزمره و واقعی قرار میگیرند.
این نوع رماننویسی که با نویسندگانی مثل دانیل دفو و هنری فیلدینگ در قرن هجدهم شروع شد، با رماننویسان برجستۀ قرن بیستم مثل جین آستین،جورج الیوت، نتونی ترولوپ، ویلیام.دین.هاولز و هنریجیمز درا نگلستان و آمریکا؛ استاندال، بالزاک و فلوبر در فرانسه و تورگنیف و تولستوی در روسیه به اوج خود رسید.
آثار داستانی منثور و عاشقانه، وامدارِ آثار داستانی با مضمونِ عشق اساطیری در قرون وسطی و رمان گوتیک در اواخر قرن هجدهم هستند. این نوع آثار بیشتر دارای شخصیتهایی است که به عنوان قهرمان یا شرور، ظالم یا مظلوم، شدیداً مورد تبعیض قرار میگیرند. قهرمان این داستانها اغلب تنها و از بافت اجتماعی، جدا و منزوی است.
زمان و مکان این آثار در گذشته قرار دارد و محیط آنها به گونهای است که انتظارات خواننده را که مبتنی بر تجارب روزمره هستند، با سرگردانی روبهرو میکند. طرح آثار منثور عاشقانه بر ماجراهای خطرناک متمرکز است و معمولاً به شکل جستجوی یک هدف یا تعقیبِ دشمن قالببندی میشود.
منتقدان بر این عقیدهاند که حوادث غیرواقعی و معمولاً اغراقآمیزِ این آثار، به شکل نمادین، منعکسکنندهی آرزوهای بزرگ، امیدها و ترسها در اعماق ذهن انسان هستند و بنابراین میتوان آنها را با آنچه در ذهن و خیال انسان رخ میدهد و همچنین اساطیر تاریخی یک جامعه، سنتها و فرهنگ عامه مقایسه کرد. از جمله نمونههای رمان عاشقانه میتوان به موارد زیر اشاره کرد: راب روی اثر والتر اسکات، سه تفنگدار اثر الکساندردوما و بلندیهای بادگیر اثر اِمیلی برونته. همچنین بسیاری از آثار ادبی مهم آمریکا را که از آثار ادگار آلن پو و هرمان مِلویل گرفته تا آثار معاصر ویلیام فاکنر و سال بلو را دربرمیگیرند، میتوان از جمله نمونههای آثار داستانی عاشقانه دانست.
مارتین گرین در کتاب «رؤیاهای پرماجرا، اعمال امپراطور» یک نوع خاص از رمان را به نام «رمان ماجراجویانه» مورد بررسی قرار میدهد که به ماجراجوییهای خطرناک یک شخصیتِ مرد در کشورهای مستعمرۀ دور از اروپا میپردازد. «رابینسون کروزوئه» اثر دُفو یک نمونۀ خوب از این نوع آثار است.
رمان های خارجی شنیدنی
جنگ و صلح اثر کلاسیک و ماندگار جهان، نوشتۀ لئون تولستوی است. این رمان یک شاهکار تاریخی است که با قلم توانا و زیبای این نویسندۀ روس است. او این کتاب را در سال 1869 نوشت. این کتاب یکی از بزرگترین آثار ادبیات روسی و از مهمترین رمانهای ادبیات جهان به شمار میرود.
این رمان، زندگی اجتماعی و سرگذشت پنج خانواده اشرافی روس را در دوران جنگهای روسیه و فرانسه در سالهای ۱۸۰۵ تا ۱۸۱۴ را روایت میکند. با شنیدن این رمان بزرگ علاوه بر اینکه با بخش بزرگی از فرهنگ و حوادث کشور روسیه آشنا میشوید، بلکه با قلم کلاسیک این نویسندۀ روس نیز ارتباط برقرار کرده، و اگر اهل شنیدن رمان بلند و ادامهدار تاریخی باشید؛ سایر رمان های خارجی بلند را نیز خواهید شنید و گنجینۀ صوتی خود را افزایش میدهید.
اسکات فیتزجرالد شاهکار خود، گتسبی بزرگ را در قرن بیستم خلق کرد. این کتاب از شاهکارهای قرن بیستم به شمار میرود که دارای زبانی گیرا و قلمی تواناست که از شنیدنش خسته نخواهیدشد. اگر علاقهمند به دانستن فرهنگ کشور آمریکا در قرن بیستم هستید و مایلید به خوبی با ادبیات غنیِ آن آشنا شوید، شنیدن این رمان خارجی صوتی را به شما پیشنهاد میکنیم.
رمان خارجی بلندیهای بادگیر اثری از امیلی برونته شاعر و نویسندۀ انگلیسی است. کتاب با نثری ساده و گیرا، روایتی دلپذیر از عشقی پرفراز و نشیب را برای شما نقل میکند؛ عشقی که با فرمول سادۀ ناکام شدن و نفرت داشتن، داستانی پرکشش و جذاب آفریده است. تصاویر و توصیفات داستان، مرز باریکی میان واقعیت و رویا دارد که باعث گیرایی نثر نویسنده میشود.
رمان صوتی ناتور دشت اثر جی.دی.سلیجر در سال ۱۹۵۱ منتشر شد. رمان ناتور دشت کتابی شاخص در ادبیات آمریکا محسوب میشود و به بیش از ۳۵ زبان نیز ترجمه شده است. قهرمان کتاب ناتور دشت یعنی هولدن داستان خود را از مدرسهای آغاز میکند که به تازگی از آن اخراج شده اما این قضیه را از خانواده پنهان میکند و میخواهد تا زمانی که نامه مدیر مدرسه به دست پدر و مادرش میرسد آزاد باشد و حتی به فرار از خانه هم فکر میکند. عنوان کتاب از چیزی آمده است که هولدن دوست دارد انجام دهد. او نمیخواهد دانشمند شود، او میخواهد ناتور دشت شود.