چند خطی درباره‌ی محمود دولت آبادی

محمود دولت آبادی (10 مرداد 1319 تاکنون)، نویسنده ایرانی اهل سبزوار است. از برجسته‌ترین آثار او می‌توان به رمان ده جلدی کلیدر اشاره کرد. دیگر آثار محمود دولت آبادی عبارتند از: خالی سلوچ، آن مادیا سرخ‌یال، ما نیز مردمی هستیم، کارنامه سپنج، سلوک و… . همه آثار دولت‌آبادی داستان نیستند و بعضی از آثار او پژوهشی هستند اما موضوع آثار او در روستاهای سبزوار رخ می‌دهد و از رنج و مشقت روستاییان شرق ایران سخن می‌گوید و شیوه زندگی آن‌ها را روایت می‌کند.

درباره‌ی محمود دولت آبادی بیشتر بخوانید:

آهوی بخت من گزل

آهوی بخت من گزل، داستان کوتاهی از محمود دولت‌آبادی است و حکایت نوعروسی است که در روز عروسی‌اش، آهویی را از صیادی می‌گیرد و نام خود یعنی گزل را روی آن می‌گذارد. و او را آزاد می‌کند.

گزل، همان بخت نوعروس است. داستان کوتاه آهوی بخت من گزل به گفته‌ی نویسنده‌ی آن، محمود دولت آبادی، قطره‌ای باقی‌مانده از مجموعه‌ی “کلیدر” است.

ماجرای کتاب آهوی بخت من گزل

در داستان کوتاه آهوی بخت من گزل، زندگی زنی به تصویر کشیده شده است که نامش را بر روی یک آهو گذاشته است که این دو گزل مسیر زندگی یکدیگر را عوض می‌کنند. گزل که زنی مهربان است در قسمتی از جنگل در سیاه چادرش زندگی می‌کند و منتظر “آن میر بی کج کلاه و بی جقه” است؛ که به دنبال ایل رفته تا آن ها را بازگرداند.

گزل، همان زنی است که یکبار آهویی را که از دست صیادان فرار کرده و به سیاه چادرش پناه آورده بود، نجات داد و بزرگ و سپس رها کرد. چندین سال بعد، دوباره همان آهو برای فرار از پادشاه به همان نقطه از جنگ آمده و دوباره به سیاه چادر پاره‌ی گزل روی می‌آورد. گزل او را می‌شناسد. پادشاه آهو را از گزل می‌خواهد و گزل شجاعانه در مقابل پادشاه می‌ایستد و مقاومت می‌کند؛ تا جائیکه پادشاه می خواهد او را مجازات کند.

آهو بچه هایش را به گزل می‌سپارد و به دل جنگل می‌رود. گزل تمام شب را منتظر آهو ماند اما خبری نشد و گمان کرد که شکار شده است. سال‌ها گذشت و آهوان بزرگ شدند. یک روز آهوان شروع کردند به سمت تپه دویدن؛ همان تپه ای که گزل در روز فرار آهو بر روی آن رفته بود. گزل هرچه صدایشان کرد آن ها بازنگشتند و فکر کرد شاید بوی مادرشان را حس کرده و در پی‌اش رفته‌اند. به سمت تپه رفت و آهو را دید که در جلوی قافله‌ای حرکت می‌کند و شوهر گزل نیز پشت سرش در حرکت است و فهمید که آهو از دست پادشاه فرار کرده و به دنبال شوهر گزل رفته و او را به سمت دشت بازگردانده است.

نوع روایت داستان

روایت داستان کوتاه آهوی بخت من گزل، یک روایت ساده از زندگی زنی فداکار است که پاداش مهربانی خود را می‌گیرد. زن و آهوی ماده دو موجود شبیه به هم از لحاظ وجودی هستند که به نوعی بخت‌گشای زندگی‌های هم می‌شوند. ماده آهویی که آزاد می‌شود و زنی که شویش بازمی‌گردد. ارتباطی که بین دو موجود متفاوت وجود دارد همیشه سوال برانگیز و جالب توجه است. آن هم یک آهو و یک انسان. این ارتباطِ  کمی فراواقعی و در عین حال ساده و عامیانه، بسیار زیبا و شورانگیز با زبانی بسیار ساده توسط محمود دولت آبادی نوشته شده است.

سبک و دیدگاه نویسنده

سبک غالب نوشته‌های دولت‌آبادی رئالیسم است؛ یعنی بیان تمام و کمال واقعیت یک ماجرا، توصیف یک شخص یا یک مکان. او با استفاده از این سبک، داستان‌هایش را به‌ زیبایی روایت می‌کند؛ تا جایی ‌که در قسمت‌هایی از کتاب مخاطب حس می‌کند یک فیلم در مقابل او در حال نمایش است. توصیف‌های او از ظاهر شخصیت‌ها، به‌قدری با جزئیات و دقیق است که گویی این شخصیت را قبلا در جایی دیده‌ایم.

از نظر دولت ‌‌آبادی، گزل زنی عفیف و مهربان است و وابسته به شوهر که سال‌ها به شوهرش که دور از او شده بود؛ وفادار مانده است و امید بازگشت او را دارد.

در قسمتی بسیار خواندنی نویسنده از زبان گزل می‌نویسد:”بگذار چنین باشد. بگذار بعد از مرگ من، روزی روزگاری اگر آنها بازگشتند، میر من(شوهرش)، استخوان های مرا در زیر سقف شِندره‌ی سیاه چادرش ببیند و بداند که من تا دم نفس و آخر، چشم انتظار او بوده‌ام. و در آن حال او ارام خواهد بود. چون پشیمان از کار دشواری که در پیش گرفته بود، نخواهد شد. میر من، آن کاکل افشان بی کج کلاه نباید در ناامیدی برود. “

نویسنده به خوبی وفاداری و عشق بی حد و مرز تازه عروس روستایی را به میرش نشان داده است.

گزل به خاطر همین وفاداری و پاکی است که در نهایت توسط آهوی بختش به شوهرش می‌رسد. از نظر دولت آبادی زنان عفیف، عاقبت خوشی دارند. دولت آبادی فقط با یک نوع زن آشناست، و از یک دریچه به زن نگا می‌کند. زن داستان‌های دولت آبادی همه بی بضاعت، زحمت کش و قوی هستند که در روستاها و محیط‌های مردانه و کوچک زندگی می‌کنند. این زنان با همه شباهت‌هایی که با هم دارند، جدا جدا در شرایط متفاوت موجودیت دارند.

کتاب صوتی آهوی بخت من گزل

کتاب صوتی “آهوی بخت من، گزل”، توسط نشر هرمس منتشر شده است. این کتاب صوتی، به کارگردانی مانی حقیقی، تهیه کنندگی رامین صدیقی و علی حضرتی تولید شده، و با صدای الهام کردا در نقش گزل (آهو)، سحر دولتشاهی در نقش گزل (بانوی سبز پوش)، مانی حقیقی در نقش سلطان و محمود دولت آبادی به عنوان راوی داستان، به گوش شما خواهد رسید. نثر دولت‌آبادی زنده است، جان دارد و در سریع‌ترین زمان حسش را به مخاطبش منتقل می‌کند.

محمود دولت آبادی بی‌شک از تاثیرگذارترین نویسندگان معاصر است که ادبیات کشورمان با آثار او پربارتر شده و قلم دلنشینش با خلق آثاری چون «کلیدر»، «جای خالی سلوچ» و… برای همیشه در ذهن ما ثبت شده است.

دانلود کتاب صوتی آهوی بخت من گزل